Niet praten maar prikken
Negen jaar liggen vaccins in Nederland gemiddeld op de plank voordat ze in een arm belanden. In plaats van regie te pakken voor een toekomstbestendig vaccinatiestelsel, produceert het ministerie van VWS al jaren enkel papieren tijgers. De maandag verschenen Kamerbrief “Vol vertrouwen in vaccinatie” van staatssecretaris Van Ooijen geeft weinig hoop op verbetering.
De zich opstapelende rapporten winden er geen doekjes om: ons vaccinatiestelsel is stuk. Nederland laat gezondheidswinst liggen, aldus de Gezondheidsraad (2013). Er is geen sprake van een vaccinatiestelsel, maar van een lappendeken, aldus de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (2021). Medische risicogroepen worden nauwelijks gevaccineerd, aldus het Zorginstituut (2021). Ook HollandBIO’s eigen onderzoek laat zien wat er schort: vaccins liggen in Nederland gemiddeld 9 jaar na registratie op de plank voordat ze in een arm verdwijnen. Gemiddeld 7,5 jaar bij de Gezondheidsraad (agendering en advisering), een half jaar bij VWS (beleidsreactie) en tot slot nog één jaar voor deze een arm bereikt (uitvoering). Het goede nieuws: iedereen is het eens over wat er te doen staat. Het ministerie van VWS moet regie nemen en als de wiedeweerga werk maken van een toekomstbestendig vaccinatiestelsel, waardoor elk beschikbaar vaccin zo snel mogelijk in de juiste arm terecht komt.
Al maanden keek HollandBIO, en met ons alle bij vaccinatie betrokken stakeholders, dan ook uit naar dé vaccinatiebrief van staatssecretaris van Ooijen die het tij eindelijk zou keren. Helaas komen we weer van een koude kermis thuis. Ook deze staatssecretaris heeft weliswaar het juiste beleidsdoel voor ogen, maximale gezondheidswinst met vaccinatie, maar van regie of een integraal pakket aan maatregelen om dit doel te realiseren is geen sprake. Hij lijkt slechts een extra lapje aan de deken vast te naaien.
Het belangrijkste voornemen van de staatssecretaris is de organisatie van een vaccinatievoorziening voor volwassenen bij de GGD’en. We delen de gedachte dat dit een mooie stap kan zijn om de uitvoer van vaccinaties te verbeteren en versnellen. Tegelijkertijd houdt het plan de bestaande silo’s van de vaccinatiezorg in stand – vaccinatie via programma’s, via de verzekerde zorg en via de vrije markt – evenals de nodeloze complexiteit en onduidelijkheid die deze silo’s veroorzaken. Met bovenstaande doorlooptijden vers in het geheugen, rijst vooral ook de vraag of de staatssecretaris zijn pijlen wel op het grootste knelpunt richt. Met een gemiddelde doorlooptijd van één jaar is het versnellen van deze fase een druppel op een gloeiende plaat. Opvallend genoeg deelt Van Ooijen over de agenderings- en adviseringsfase (duurt gemiddeld 7,5 jaar) slechts dat hij in gesprek blijft met de Gezondheidsraad. Waarom lijkt het keer op keer niet mogelijk om een vaste of maximale termijn in te stellen voor advisering over nieuwe vaccins? Of een uitspraak dat het hele traject van registratie tot arm niet langer dan 2 jaar mag duren, ongeacht de silo waar het vaccin in belandt?
Maximaal gezondheidswinst verzilveren met de preventieve kracht van vaccins vergt méér dan een extra voorziening of een continu gesprek. Het vraagt een passende route voor elk nieuw vaccin naar de juiste arm, voldoende menskracht en budget om dat te realiseren, en binnen een vaste periode. Recent nog zagen we hoe het niet moet: de rotavirusvaccinatie blijft na 16 jaar en met alle seinen op groen alsnog op de plank liggen omdat er geen budget gereserveerd is. Een blunder van jewelste. Tegelijkertijd leerde de pandemie ons dat we vaccins razendsnel kunnen inzetten als de nood aan de man is. Waar een wil is, is dus een weg, vindt HollandBIO. Daarom roepen wij Den Haag op om ook andere vaccins de prioriteit te geven die zij, als hofleverancier van preventie, dubbel en dwars verdienen. Niet praten, maar prikken.
Lees meer:
https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2022Z13915&did=2022D28716
https://www.trouw.nl/opinie/den-haag-laat-ook-vaccins-tegen-andere-ziektes-sneller-door~b05d855d/
https://www.hollandbio.nl/wp-content/uploads/2022/07/dossier-vaccinatie.pdf
