Modernisering GVS: Geen Verstandige Stap

Gezondheid op maat, Gezondheid, Uitgelicht 3 mei 2022

HollandBIO gaat voor vooruitgang. We zijn ongeduldig: resultaten zien we liever gisteren dan vandaag. En dat is soms best lastig, aangezien beleidstrajecten niet echt bekendstaan om hun snelheid. Meestal dringen we dan ook aan op doorpakken. Maar niet altijd. Soms kan het ons zelfs niet lang genoeg duren, in de hoop dat van uitstel afstel komt. De omstreden modernisering van het Geneesmiddelenvergoedingsysteem (GVS) is zo’n uitzondering. Maar helaas is minister Kuipers voornemens door te pakken.

Al vele jaren wordt er over de modernisering van het GVS gesproken – het voornemen dook voor het eerst op in het regeerakkoord van kabinet-Rutte III, in 2017. Sindsdien is het hete hangijzer steeds doorgeschoven, naar een nieuw kabinet of een nieuwe bewindspersoon².Best logisch ook: anders dan het woord “modernisering” suggereert, gaat het hier om “een maatregel die primair gericht is op het betaalbaar houden van de Nederlandse zorg”¹. Oftewel, een platte bezuiniging op extramurale geneesmiddelen van 140 miljoen euro, met verstrekkende gevolgen. Een ongekend aantal patiënten zal moeten wisselen van medicatie, of zich geconfronteerd zien met een bijbetaling.

De modernisering houdt in dat vergoedingslimieten periodiek worden herberekend waarmee het prijsdrukkend effect van het GVS hersteld wordt. Om de voorziene negatieve gevolgen te temperen, wil de minister de herberekening combineren met verzachtende maatregelen, zoals een mogelijke maximering van de eigen bijdrage van patiënten en door proactief mogelijk kwetsbare producten te beschermen tegen te grote prijsdruk. De vergoedingslimieten van de GVS-clusters zijn niet meer geactualiseerd sinds 1999. Hoewel dat natuurlijk best vreemd klinkt, betekent dit niet dat de gemiddelde prijsniveaus in de clusters niet zijn gedaald. Andere prijsdrukkende maatregelen, zoals bijvoorbeeld de aanpassing van de wet geneesmiddelenprijzen en het preferentiebeleid hebben zeker wel gezorgd voor prijsdalingen. Hierdoor liggen vergoedingslimieten in veel gevallen boven het gemiddelde prijsniveau in een cluster. Kortom: de systemen doen hun werk, maar volgens de minister niet goed genoeg. En inderdaad, de herberekening kan het prijsdrukkend effect van het GVS nieuw leven in blazen. De vraag is echter: wanneer ligt de limbolat zo laag dat fabrikanten er niet meer onderdoor kunnen of willen? Wanneer is genoeg genoeg?

Bovendien blijft de meest fundamentele, onderliggende vraag onbeantwoord. Is een uitgaven-beheersend instrument voor de extramurale geneesmiddelenmarkt noodzakelijk dan wel zinvol om de Nederlandse zorg betaalbaar te houden?

De voorgestelde aanpak van herijking kent alleen maar verliezers. Patiënten, artsen, apothekers en het bedrijfsleven zijn dan ook unaniem in hun kritiek op het plan^3,4,5: doe het niet, het is geen verstandige stap. Ook HollandBIO vindt de zoveelste bezuiniging op de toch al uitgeknepen extramurale farmaceutische zorg niet te verantwoorden en is van mening dat de grote nadelige gevolgen van de voorgestelde herberekening van de clusters geenszins opwegen tegen de potentiële besparing⁵. Helaas lijkt minister Kuipers vastberaden de bezuiniging in sneltreinvaart per 2023 door te voeren, zo tekent hij op in een Kamerbrief¹. In zijn Kamerbrief geeft hij aan zich bewust te zijn van de impact en risico’s, en te onderzoeken welke verzachtende maatregelen mogelijk zijn.

Het is zoeken naar de noodrem. Om het plan definitief naar de prullenbak te verwijzen, zal VWS de besparing van 140 miljoen per 2023 waarschijnlijk ergens elders moeten zoeken. Maar waar? Het antwoord lezen we terug in het regeerakkoord. Door werk te maken van gezondheid op maat, of passende zorg is er nog een wereld te winnen.

Bronnen:

/door HollandBIO