Stippen en stappen van de overheidsvisie voor biotech 

Sinds begin van dit jaar werken de vijf rechtstreeks bij biotech betrokken ministeries (EZ, IenW, LVVN, OCW en VWS) nauw samen in het uitdenken en uitwerken van de noodzakelijke langetermijnvisie van de overheid voor biotechnologie. In een brief aan de Tweede Kamer delen de bewindspersonen een tussenstap met de publicatie van het rapport ‘Stippen op de horizon – toekomstbeeld biotechnologie 2030-2050’ door Stichting Toekomstbeeld der Techniek (STT) en een aantal vervolgstappen voor de komende tijd. Hollandbio is blij met de erkenning van het nieuwe kabinet voor de waarde en potentie van biotech voor de Nederlandse maatschappij en economie. Ook blijven we aandringen op een integrale aanpak vanuit de overheid op biotech-beleidsvraagstukken als cruciaal onderdeel van de biotechvisie en het daaropvolgende actieprogramma.

Bouwstenen voor integrale werkwijze 

In de Kamerbrief schetst het kabinet dat het in het proces naar een visie op biotech verschillende bouwstenen gebruikt, waaronder ook het rapport van STT waarin verschillende toekomstscenario’s en daarbij horende gevolgen en publieke waarden op een rijtje zijn gezet. In het vervolg van de brief schetst het kabinet hoe zij tegenover biotech staat en hoe het traject naar een integrale visie eruit ziet. 

Hollandbio ziet in de Kamerbrief veel herkenning en erkenning van de waarde en potentie van biotech terugkomen vanuit het kabinet, waarbij de bewindspersonen de kansen zien die onze sector biedt voor maatschappij en economie. Daarbij omarmt het kabinet ook de ambities en mogelijkheden voor biotech in Nederland zoals die eerder in de Nationale Technologiestrategie en het Groeimarkten-rapport naar voren kwamen en houdt zij rekening met de Europese inspanningen rond bijvoorbeeld de mededeling van de Europese Commissie op Biotech & Biomanufacturing – kortom, aan integrale ambities geen gebrek.  

Tegelijkertijd is het zelfs met veel ambitie en een integrale visie nog steeds geweldig moeilijk om  biotech innovaties van lab naar maatschappij te brengen. Hollandbio is daarom alleen echt tevreden als de integrale visie op biotech leidt tot  integrale werkwijze vanuit het kabinet en de ministeries die de  Nederlandse biotech sector echt een stap vooruit helpt.  

Gas + rem = stilstand 

Die stap vooruit is hard nodig, want wanneer het om biotech gaat, staan onze nationale overheid en ook Europa op dit moment dikwijls tegelijk op het gas- en rempedaal, met stilstand tot gevolg. Zo willen we transities aanjagen, maar geen (systeem)verandering. We willen koplopers ondersteunen, maar komen niet in actie zonder consensus. En we willen innovatie stimuleren, maar zijn niet bereid om ook maar het minste risico te accepteren. Dit zorgt ervoor dat onze concurrentiepositie waar het gaat om biotech achteruit holt: innovatieve bedrijven hebben grote moeite om financiering aan te trekken, zijn vanwege gedateerde wet- en regelgeving niet in staat om de nieuwste technologieën te gebruiken zoals CRISPR-Cas en zien zich geconfronteerd met ellenlange, onduidelijke en kostbare regulatoire processen voor markttoelating van hun producten. Vindingen van eigen bodem vinden als eerst hun weg naar consumenten en patiënten buiten Europa, en bedrijven dreigen in dat kielzog mee te vertrekken.  

Koers kiezen en spelregels bepalen 

De Rijksbrede integrale visie op biotech is dé uitgelezen kans om deze ministerie-overstijgende problematiek te signaleren, te doorbreken en in de toekomst te voorkomen. Hiervoor zou de Nederlandse overheid een structurele, integrale werkwijze moeten ontwikkelen en implementeren rond biotech beleidsvraagstukken zodat we een duidelijke koers kiezen, samen de spelregels bepalen en vooruit gaan. Alleen dan kunnen we ervoor zorgen dat Nederland koploper blijft in biotech en dat biotech een cruciaal onderdeel van de oplossing kan zijn: voor het genezen van  patiënten met ongeneeslijke ziekten, het maken van materialen zoals plastic zonder fossiele grondstoffen en voldoende voedsel produceren op een meer natuur- en diervriendelijke manier.  

Uitvoeringsagenda verwacht in 2025 

De Kamerbrief sluit af met het beoogde proces, met een conceptvisie die de overheid eind 2024 wil voorleggen aan betrokkenen vanuit wetenschap, markt en maatschappij om de inhoudelijke afwegingen toe te kunnen lichten en de conceptvisie te valideren en begin 2025 een definitieve visie die naar de Tweede Kamer komt. De visie zal vervolgens tot een uitvoeringsagenda moeten leiden die concrete handvatten biedt hoe de visie daadwerkelijk te realiseren.